Α. Με την απόφαση 57/2018 ερμηνεύθηκε ορθά το άρθρο 36 του Ν. 3918/2011 (ΦΕΚ Α’ 31) που θεσπίζει πληθυσμιακά όρια για την αδειοδότηση των φαρμακείων (παράγραφος 1) και προσδιορίζει στην παράγραφο 3:
- Την αναλογία των φαρμακείων που δύνανται να ιδρύονται και λειτουργούν σε μία συγκεκριμένη εδαφική περιοχή της χώρας (διοικητική υποδιαίρεση) με βάση τον πληθυσμό της (μέτρο αναλογίας 1/1000) και
- Τον μηχανισμό της χωροταξικής κατανομής των φαρμακείων στις διάφορες διοικητικές υποδιαιρέσεις ανάλογα με τον πληθυσμό τους, αρχής γενομένης από το κατώτατο επίπεδο που είναι οι τοπικές κοινότητες, προκειμένου να μην στερούνται φαρμακείων αυτές οι απομακρυσμένες και αραιοκατοικημένες περιοχές της χώρας.
Οι ανωτέρω πρόνοιες ελήφθησαν για την προστασία της δημόσιας υγείας και την ορθολογική διασπορά και κατανομή των φαρμακείων στην επικράτεια και είναι σύμφωνες με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, καθώς και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και του ΣτΕ. Η θέσπιση και η τήρηση των πληθυσμιακών ορίων επικροτήθηκε επίσης από την Εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ, καθώς κρίθηκε αναγκαία, ως εξυπηρετούσα το δημόσιο συμφέρον, λαμβανομένων υπόψη των γεωγραφικών ιδιαιτεροτήτων της χώρας.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τον Καλλικρατικό Νόμο (3852/2010, Α’ 87), η διοικητική διαίρεση της χώρας έχει ως εξής:
Περιφέρεια, Δήμοι, Δημοτικές Ενότητες. Η Περιφέρεια συγκροτείται από Δήμους. Οι Δήμοι από Δημοτικές Ενότητες και οι τελευταίες από: α) τοπικές κοινότητες (πληθυσμός μέχρι 2.000 κατοίκων) και β) δημοτικές κοινότητες (πληθυσμός άνω των 2.000 κατοίκων).
Για να γίνει αντιληπτό το θέμα που έλυσαν οι άνω σχολιαζόμενες αποφάσεις, παρατίθενται οι διατάξεις:
Η παρ. 1 του άρθρου 36 Ν. 3918/2011 ορίζει ότι:
«Το επάγγελμα του αδειούχου φαρμακοποιού και η λήψη άδειας ίδρυσης και λειτουργίας φαρμακείου από αδειούχο φαρμακοποιό, όπως προσδιορίζεται από το ν. 5607/1932 (ΦΕΚ 300 Α’) όπως αυτός ισχύει, δεν υπόκεινται σε κανένα περιορισμό πλην των σχετικών με τα πληθυσμιακά όρια, που εξασφαλίζουν τη χωροταξικά ισόρροπη διασπορά των φαρμακείων στην επικράτεια.»
Η παρ. 3, όπως τα δύο τελευταία εδάφια αυτής τροποποιήθηκαν με το άρθρο 70 του Ν. 3984/2011 (ΦΕΚ Α’ 150), ορίζει ότι:
«Για την προστασία της δημόσιας υγείας και την ορθολογική κατανομή των φαρμακείων στην επικράτεια, καθορίζεται αναλογία ενός φαρμακείου ανά χίλιους (1.000) κατοίκους, κατ` αρχήν σε επίπεδο τοπικών κοινοτήτων και, όπου αυτές δεν υπάρχουν, σε επίπεδο δημοτικών κοινοτήτων ή δημοτικών ενοτήτων και, όπου δεν υπάρχουν τοπικές ή δημοτικές κοινότητες, ούτε δημοτικές ενότητες, σε επίπεδο δήμων, σύμφωνα με το άρθρο 2 του ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87 Α`): Σε τοπικές ή δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό έως χιλίων κατοίκων επιτρέπεται η χορήγηση μίας άδειας φαρμακείου. «Στα όρια της Περιφέρειας Αττικής και της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης, όπως ορίζονται στο ν. 3852/2010 (Α` 87), καθώς και σε δήμους με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων η ανωτέρω αναλογία κατοίκων ανά φαρμακείο καθορίζεται σε επίπεδο δημοτικών ενοτήτων με βάση την τελευταία απογραφή.»
Το επίδικο ζήτημα στις σχολιαζόμενες αποφάσεις
Όλη η νήσος Κέρκυρα συνιστά ένα Δήμο, τον Δήμο Κέρκυρας, ο οποίος συγκροτείται από πολλές Δημοτικές Ενότητες. Ο Δήμος Κέρκυρας έχει πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων και συνεπώς εμπίπτει στις διατάξεις του τρίτου εδαφίου του άρθρου 36 παρ. 3 του Ν. 3918/2011 όσον αφορά την αδειοδότηση των φαρμακείων. Με βάση την προαναφερόμενη διάταξη, χορηγήθηκε από την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων σε φαρμακοποιό άδεια ιδρύσεως φαρμακείου εντός συγκεκριμένης Δημοτικής Ενότητας, δίχως προσδιορισμό του τόπου εγκατάστασής του (ορισμένη τοπική ή δημοτική κοινότητα), σύμφωνα με τον πληθυσμό της Ενότητας αυτής και την αναλογία 1 φαρμακείο ανά 1000 κατοίκους (1/1000). Ωστόσο, το φαρμακείο εγκαταστάθηκε και έλαβε στη συνέχεια άδεια λειτουργίας σε Δημοτική Κοινότητα της εν λόγω Δημοτικής Ενότητας, στην οποία όμως δεν ήταν επιτρεπτή, με βάση την αναλογία 1/1000 στο επίπεδο της συγκεκριμένης δημοτικής κοινότητας και σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 36, η ίδρυση και λειτουργία άλλου φαρμακείου, καθόσον σε αυτή είχε ήδη καλυφθεί ο αριθμός των φαρμακείων που αναλογούσε στον πληθυσμό της.
Ειδικότερα:
α. Στη συγκεκριμένη Δημοτική Ενότητα με πληθυσμό 6.488 κατοίκους λειτουργούσαν 5 φαρμακεία, ενώ με βάση την αναλογία 1/1000 μπορούσε να ιδρυθεί και λειτουργήσει εντός των ορίων της ένα (1) ακόμη φαρμακείο, δηλαδή το έκτο κατά σειρά.
β. Το ιδρυθέν αυτό έκτο φαρμακείο έλαβε ωστόσο τελικά άδεια λειτουργίας σε δημοτική κοινότητα που είχε πληθυσμό 2.639 κατοίκους και δύο (2) φαρμακεία σε λειτουργία και επομένως δεν μπορούσε να λειτουργήσει σε αυτή, με βάση το μέτρο αναλογίας 1/1000 στο επίπεδο της δημοτικής αυτής κοινότητας, τρίτο φαρμακείο.
Το εν λόγω έκτο φαρμακείο θα μπορούσε βέβαια νομίμως να εγκατασταθεί σε άλλη τοπική ή δημοτική κοινότητα της ίδιας Δημοτικής ενότητας, στην οποία δεν έχει καλυφθεί το πληθυσμιακό όριο (αναλογία 1/1000).
Η κρίση του Δικαστηρίου
Το Δικαστήριο με τις υπ’ αρ. 57/2018 και 58/2018 αποφάσεις, αντίστοιχα, έκρινε ως άκυρες τις χορηγηθείσες άδειες ιδρύσεως και λειτουργίας του εν λόγω φαρμακείου. Με την πρώτη απόφαση κρίθηκε ειδικότερα ότι:
«Η διάταξη της παραγράφου 3 του άρθρου 36 του ανωτέρω νόμου, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 70 του ν. 3984/2011, έχει την έννοια ότι σε Δήμους με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων η αναλογία ενός φαρμακείου ανά χιλίους κατοίκους καθορίζεται μεν σε επίπεδο Δημοτικών Ενοτήτων (τρίτο εδάφιο), προκειμένου να καθορισθεί ο ανώτερος αριθμός επιτρεπόμενων φαρμακείων στην εκάστοτε Δημοτική Ενότητα, προς αποφυγή της υπερσυγκέντρωσης που θα μπορούσε να προκύψει λόγω της ρύθμισης του δευτέρου εδαφίου της ανωτέρω παραγράφου που επιτρέπει τη χορήγηση μίας άδειας φαρμακείου σε Τοπικές ή Δημοτικές Κοινότητες με πληθυσμό έως χιλίων κατοίκων, πλην όμως τούτο δεν συνεπάγεται την κατάργηση της χωροταξικής κατανομής που επιβάλει το πρώτο εδάφιο της ανωτέρω παραγράφου, ήτοι, τη χορήγηση συγκεκριμένης άδειας σε επίπεδο Τοπικής ή Δημοτικής Κοινότητας. Και τούτο διότι, μόνο με την διατήρηση του μέτρου αναλογίας 1/1000 στις επί μέρους αυτές εδαφικές περιφέρειες πραγματώνεται ο κατά τα ανωτέρω σκοπός του νομοθέτη για ορθολογική κατανομή και ισόρροπη διασπορά των φαρμακείων σε Τοπικές ή Δημοτικές Κοινότητες, οι οποίες εμφανίζονται λιγότερο ελκυστικές και όπου, για το λόγο αυτό, υπάρχει έλλειψη φαρμακείων, ενώ υπό την αντίθετη εκδοχή ο δικαιούχος της άδειας θα είχε τη δυνατότητα να λειτουργήσει φαρμακείο σε οποιαδήποτε από τις Δημοτικές ή Τοπικές Κοινότητες που απαρτίζουν τη Δημοτική Ενότητα, ανεξαρτήτως του αν με βάση τον πληθυσμό κάποιας από αυτές παραβιαζόταν η αναλογία του ενός φαρμακείου ανά χιλίους κατοίκους, με αποτέλεσμα την υπερσυγκέντρωση φαρμακείων στις εμπορικότερες Τοπικές ή Δημοτικές Κοινότητες της εκάστοτε Δημοτικής Ενότητας».
Έκρινε δε στη συνέχεια το Δικαστήριο ότι εσφαλμένως (δηλαδή παρανόμως) χορηγήθηκε η άδεια ιδρύσεως του φαρμακείου για τη συγκεκριμένη Δημοτική Ενότητα δίχως να προσδιορίζεται ειδικότερα στο σώμα αυτής η τοπική ή δημοτική κοινότητα στην οποία εσκοπείτο η εγκατάστασή του, προκειμένου να διαπιστωθεί αν τηρείται το μέτρο αναλογίας 1/1000 στο επίπεδο της τοπικής ή δημοτικής αυτής κοινότητας, που πρέπει απαρέγκλιτα να τηρείται και στην περίπτωση αυτή, κατ’ εφαρμογή του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 3 του άρθρου 36.
Με τη δεύτερη απόφαση κρίθηκε άκυρη η χορηγηθείσα άδεια λειτουργίας, καθόσον η έκδοσή της στηριζόταν σε άκυρη άδεια ιδρύσεως.
(Σημείωση: Για να δείτε τις αποφάσεις πατήστε στα Παραρτήματα Ι και ΙΙ στο τέλος του παρόντος).
Οι επίμαχες άδειες ιδρύσεως και λειτουργίας του φαρμακείου είναι ανακλητέες από την Περιφέρεια που τις εξέδωσε, καθώς οι σχολιαζόμενες αποφάσεις του ΔΕφ Ιωαννίνων είναι άμεσα εκτελεστές, σύμφωνα με το άρθρο 95 παρ. 5 του Συντάγματος. Κατά των αποφάσεων αυτών είναι επιτρεπτή η άσκηση εφέσεως ενώπιον του ΣτΕ, αλλά ωστόσο αυτές δεν υπόκεινται σε αίτηση αναστολής.
Οι σχολιαζόμενες αποφάσεις αφορούν και επηρεάζουν (σημείωση: πάντα σε Δήμους άνω των 100.000 κατοίκων):
α. Τις άδειες ίδρυσης φαρμακείων που χορηγήθηκαν σε Δημοτικές Ενότητες, σύμφωνα με την αναλογία 1/1000 (σε επίπεδο Δημοτικών Ενοτήτων), αλλά που έλαβαν ωστόσο στη συνέχεια άδεια λειτουργίας σε επί μέρους τοπικές ή δημοτικές κοινότητες των Δημοτικών αυτών Ενοτήτων, στις οποίες όμως δεν ήταν επιτρεπτό, με βάση την αναλογία 1/1000 (στο επίπεδο των τοπικών ή δημοτικών κοινοτήτων), να λειτουργήσει άλλο (πρόσθετο – υπεράριθμο) φαρμακείο.
β. Τις μεταφορές φαρμακείων που εγκρίθηκαν εντός της ίδιας δημοτικής ενότητας από τοπική ή δημοτική κοινότητα σε άλλη τοπική ή δημοτική κοινότητα, στην οποία όμως, με βάση την αναλογία 1/1000, δεν ήταν επιτρεπτή η λειτουργία άλλου, υπεράριθμου δηλαδή, φαρμακείου.
Παράδειγμα: Το φαρμακείο Α λειτουργούσε στην τοπική Κοινότητα Β της Δημοτικής Ενότητας Γ. Στην διπλανή τοπική κοινότητα Δ (εντός της ίδιας Δημοτικής Ενότητας Γ), που έχει πληθυσμό 1500 κατοίκους, λειτουργεί το φαρμακείο Ε και με βάση την αναλογία 1/1000 δεν είναι επιτρεπτό να λειτουργήσει εκεί άλλο, δεύτερο δηλαδή, φαρμακείο.
Ωστόσο, κατ’ εφαρμογή του τελευταίου εδαφίου της παρ. 3 του άρθρου 36 Ν. 3918/2011, εγκρίθηκε η μεταφορά του φαρμακείου Α, από την τοπική κοινότητα Β, στην τοπική κοινότητα Δ της ίδιας Δημοτικής Ενότητας Γ. Η εν λόγω μεταφορά του φαρμακείου είναι παράνομη – άκυρη, σύμφωνα με τις κρίσεις των σχολιαζόμενων αποφάσεων του Διοικητικού Εφετείου Ιωαννίνων, διότι παραβιάζεται η διάταξη του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 3 του άρθρου 36 που επιβάλλει την τήρηση του μέτρου της αναλογίας 1/1000 και στο επίπεδο της τοπικής κοινότητας ακόμη και σε Δήμους άνω των 100.000 κατοίκων.
γ. Τις νέες αδειοδοτήσεις φαρμακείων που θα γίνουν σε κενές θέσεις, σύμφωνα με το άρθρο 64 του Ν. 4509/2017, στο αμέσως επόμενο διάστημα, σε Δήμους άνω των 100.000 κατοίκων.
(Σημείωση: Η ανάρτηση από τις Περιφέρειες των υφιστάμενων μέχρι 31-05-2018 κενών θέσεων θα γίνει τον Ιούνιο και η υποβολή αιτήσεων από ενδιαφερόμενους για την ίδρυση φαρμακείου μέσα στο πρώτο 15ήμερο του μηνός Ιουλίου 2018).
Κατά την άποψή μου, μετά τις εξελίξεις αυτές, το Υπουργείο Υγείας, προς το οποίο θα κοινοποιηθούν αρμοδίως οι σχολιαζόμενες αποφάσεις, θα πρέπει να διευκολύνει τις αδειοδοτούσες Περιφέρειες της χώρας με την έκδοση ενημερωτικής εγκυκλίου.
Η εγκύκλιος, οδηγία ή ενημέρωση, θα μπορούσε να περιλαμβάνει τα εξής:
ΘΕΜΑ: «Εφαρμογή του άρθρου 36 παρ. 3 του Ν. 3918/2011, όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 70 του Ν. 3984/2011»
Μετά την έκδοση της υπ’ αρ. 57/2018 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Ιωαννίνων, όσον αφορά την ερμηνεία και εφαρμογή της παρ. 3 του άρθρου 36 του Ν. 3918/2011 (ΦΕΚ Α’ 31), όπως αυτή τροποποιήθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 70 του Ν. 3984/2011 (ΦΕΚ Α’ 150), παρέχονται οι παρακάτω διευκρινίσεις:
«Σε Δήμους με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων η αναλογία ενός φαρμακείου ανά χίλιους κατοίκους καθορίζεται μεν σε επίπεδο Δημοτικών Ενοτήτων (τρίτο εδάφιο), προκειμένου να καθοριστεί ο ανώτερος αριθμός των επιτρεπόμενων προς ίδρυση φαρμακείων στην εκάστοτε Δημοτική Ενότητα, πλην όμως τούτο δεν συνεπάγεται την κατάργηση της χωροταξικής κατανομής που επιβάλλει το πρώτο εδάφιο της ανωτέρω παραγράφου, δηλαδή τη χορήγηση συγκεκριμένης άδειας ιδρύσεως φαρμακείου σε επίπεδο τοπικής ή δημοτικής κοινότητας με βάση την αναλογία 1 φαρμακείου ανά χίλιους κατοίκους.
Στην αίτηση για τη χορήγηση της άδειας ιδρύσεως του φαρμακείου, όπως και στο σώμα της απόφασης με την οποία χορηγείται η άδεια ίδρυσης του φαρμακείου, πρέπει να αναφέρεται ο τόπος εγκατάστασής του (τοπική ή δημοτική κοινότητα) προκειμένου να είναι δυνατός ο έλεγχος της τήρησης του μέτρου αναλογίας ένα φαρμακείο ανά χίλιους κατοίκους σε αυτή.»
Οι Δήμοι της χώρας άνω των 100.000 κατοίκων που αφορά η περίπτωση, είναι οι έντεκα αναφερόμενοι παρακάτω:
- Θεσσαλονίκης (325.182)
- Κορδελιού-Ευόσμου (101.753)
- Ιωαννίνων (112.486)
- Λαρισαίων (162.591)
- Βόλου (144.449)
- Χαλκιδέων (102.223)
- Κέρκυρας (102.071)
- Πάτρας (213.984)
- Ρόδου (115.490)
- Ηρακλείου (173.993)
- Χανίων (108.642)
Ιστορικό – Σχόλια
Με ικανοποιούν πλήρως οι άνω αποφάσεις, όχι γιατί χειρίστηκα επιτυχώς τις υποθέσεις ως δικηγόρος, αλλά κυρίως διότι αποφεύχθηκε η διαστρέβλωση του πνεύματος του νόμου και η αφαίρεση των ωφέλιμων αποτελεσμάτων του θεσμού των πληθυσμιακών ορίων στην ίδρυση φαρμακείων, που αποτελεί το κύριο όπλο του κλάδου των φαρμακοποιών για την επιβίωση του ελληνικού φαρμακείου, όπως τουλάχιστον το γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.
Θυμίζω ότι ο μηχανισμός εφαρμογής των πληθυσμιακών ορίων είναι δικής μου έμπνευσης, ενώ μετείχα στην ομάδα κατάρτισης του άρθρου 36 του Ν. 3918/2011, ως νομικός εκπρόσωπος του ΠΦΣ. Θυμίζω επίσης ότι στο τέλος του έτους 2010, στην οικία του Κώστα Λουράντου, τότε Προέδρου του ΦΣΑ, μαζί με τον τότε Πρόεδρο του ΠΦΣ Θεόδωρο Αμπατζόγλου, συζητήσαμε και καταγράψαμε το πρώτο σχέδιο του άρθρου 36, στις προβλέψεις του οποίου περιορίσθηκε τότε η απελευθέρωση του επαγγέλματος του φαρμακοποιού που είχε επιβάλει η Τρόικα. Ήταν επομένως αδιανόητο για μένα να αποδίδεται στη σχολιαζόμενη διάταξη μια τελείως διαφορετική ερμηνεία από αυτή την οποία της είχαμε πράγματι προσδώσει και να εφαρμόζεται κατά τέτοιο τρόπο που να αποκλίνει ουσιωδώς από τους σκοπούς τους οποίους υπηρετεί.
Επισημαίνω ότι οποιαδήποτε παρέμβαση στην έννοια και περιεχόμενο των πληθυσμιακών ορίων κατά την ίδρυση φαρμακείων θα έχει ολέθρια αποτελέσματα στη βιωσιμότητα του ελληνικού φαρμακείου. Τα φαρμακεία, σε κάποιο βάθος χρόνου, θα συγκεντρωθούν στις αστικές περιοχές και από εκεί πλέον θα περάσουν στα χέρια λίγων και ισχυρών φαρμακοποιών ή ιδιωτών. Αποτέλεσμα, η σε μεγάλη κλίμακα υπαλληλοποίηση των Ελλήνων φαρμακοποιών.
Όλες οι τυπικές νομικές ρυθμίσεις – εργαλεία υπάρχουν. Αναμένεται η γνωστή κίνηση του αφέτη. Περί αυτών οψόμεθα στον κατάλληλο χρόνο.
Αναφέρω ωστόσο ένα παράδειγμα. Σε άλλες δύο υποθέσεις που εκκρεμούν στο Εφετείο Ιωαννίνων και πάλι κατ’ εσφαλμένη εφαρμογή του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 3 του άρθρου 36 Ν. 3918/2011, χορηγήθηκαν στην Κέρκυρα, σε μία τοπική κοινότητα με πληθυσμό 1.207 κατοίκων, δύο υπεράριθμες άδειες ιδρύσεως και λειτουργίας φαρμακείων. Στην τοπική αυτή κοινότητα, που βρίσκεται σε ημιτουριστική περιοχή, λειτουργούν σήμερα 4 φαρμακεία, όλα στον κεντρικό δρόμο, σε απόσταση 30 μέτρων το ένα από το άλλο. Εκτιμώ ότι πρόκειται για οικονομικό μαζοχισμό. Άλλωστε, και αν ακόμη νομίμως λειτουργούσαν τα 4 αυτά φαρμακεία στη συγκεκριμένη μικρή κοινότητα, θα έπρεπε να είχαν συγχωνευθεί σε ένα. Τα κέρδη που λείπουν από τους φαρμακοποιούς είναι τα ποσά που θα εξοικονομούσαν από τη μείωση των εξόδων λειτουργίας (π.χ. μισθώματα, προσωπικό, λειτουργικά, αποεπένδυση από εμπορεύματα κ.λπ.), ποιότητα ζωής κ.λπ.
Η σχολιαζόμενη περίπτωση ήταν το πρώτο εγχείρημα στρέβλωσης και αλλοίωσης του θεσμού των πληθυσμιακών ορίων.
Το δεύτερο πλήγμα επιχειρήθηκε από την πρώτη ΚΥΑ 82829/29-10-2015. Το άρθρο 2 παρ. 3 αυτής επέτρεπε γενικά την αδειοδότηση στα όρια του Δήμου και όχι στα όρια των τοπικών ή δημοτικών κοινοτήτων. Τούτο θα είχε το εξής αποτέλεσμα: Στο Δήμο Κέρκυρας ή στο Δήμο Ρόδου που καλύπτουν όλο το νησί, τα φαρμακεία θα μπορούσαν να ιδρύονται ή μεταφέρονται οπουδήποτε μέσα στο νησί. Θεωρητικά, στην Κέρκυρα, όλα τα φαρμακεία του νησιού θα μπορούσαν να εγκατασταθούν στην Κεντρική Πλατεία (Κανατάδικα), λαμβανομένου υπόψη ότι έχουν καταργηθεί και οι περιορισμοί των αποστάσεων μεταξύ των φαρμακείων.
Θυμίζω ότι στη χρονική εκείνη συγκυρία, ο Κώστας Λουράντος, ως Πρόεδρος πλέον του ΠΦΣ, καθώς και σύσσωμο το Δ.Σ. του ΠΦΣ αντιλήφθηκαν τον κίνδυνο και αντέδρασαν έντονα ζητώντας την κατάργηση της διατάξεως, όπερ και εγένετο.
Όλα τα ζητήματα που αφορούν τα πληθυσμιακά όρια και τη ratio legis της διατάξεως του άρθρου 36 παρ. 3 του Ν. 3918/2011 τα είχα αναπτύξει στις σελίδες 8-15 της από 06-11-2015 ανάρτησής μου με τίτλο: «Τίτλος: Πουκάμισο αδειανό η ΚΥΑ για τα φαρμακεία. Υπότιτλος: Περί όνου σκιάς» (Για να την δείτε πατήστε Παράρτημα ΙΙΙ).
Όσον αφορά τη σχολιαζόμενη περίπτωση, ο θιγόμενος φαρμακοποιός ο οποίος δικαιώθηκε με τις άνω αποφάσεις του Δ. Εφ. Ιωαννίνων, είχε απευθύνει εξώδικα και στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων και στον αντίδικο φαρμακοποιό, σε συναδελφικό κλίμα, με την έκκληση να μην υλοποιήσουν την ίδρυση του υπεράριθμου φαρμακείου για τους νόμιμους και βάσιμους, όπως αποδείχθηκε, λόγους που επικαλέσθηκε, άλλως θα ανελάμβαναν οι ίδιοι τις όποιες ευθύνες.
Αθήνα, 23-05-2018
Χρήστος Αρβανίτης